Smarujesz kolano i łykasz tabletkę – czy to naprawdę działa podwójnie?
Tekst w ramach akcji Bezpieczne Leki. Więcej informacji na dole wpisu.
Wyobraź sobie taką sytuację: skręcone kolano pulsuje bólem, więc sięgasz po żel przeciwbólowy z apteczki. Wcierasz go starannie, ale po godzinie ból wciąż nie ustępuje. Myślisz sobie – wezmę jeszcze tabletkę, żeby zadziałało szybciej. Brzmi znajomo? Okazuje się, że taki pozornie logiczny ruch może być pułapką, o której mało kto wie. Ten żel i ta tabletka to często ta sama substancja czynna, tylko w innej postaci – a Twój organizm dostaje jej podwójną dawkę.
Warto wiedzieć, że żele przeciwbólowe takie jak VOLTAREN MAX (jeśli chcesz wiedzieć więcej, kliknij na nazwę leku) czy DICLOZIAJA (łagodzi ból i stan zapalny) zawierają diklofenak – ten sam lek, który znajdziesz w wielu tabletkach przeciwzapalnych. Z kolei IBUPROM MAX SPRINT (kapsułki miękkie) to ibuprofen w kapsułkach. Oba te leki należą do tej samej rodziny – niesteroidowych leków przeciwzapalnych, czyli NLPZ. I choć działają podobnie na ból, to łączenie ich ze sobą lub stosowanie żelu z tabletką o tym samym składniku to prosta droga do problemów.
Dlaczego żel wchłania się bardziej, niż myślisz?
Pewnie się zastanawiasz – przecież żel zostaje na skórze, jak może obciążać żołądek? To jedno z największych nieporozumień dotyczących leków do stosowania miejscowego. Fakty są takie: substancja czynna z żelu przenika przez skórę do głębszych tkanek, a stamtąd część trafia do krwioobiegu. VOLTAREN MAX został zaprojektowany tak, żeby diklofenak wnikał szczególnie skutecznie – badania pokazują, że przenika przez skórę nawet trzykrotnie lepiej niż standardowe żele. To świetna wiadomość dla bolącego kolana, ale oznacza też, że lek naprawdę działa ogólnoustrojowo.
Oczywiście stężenie leku we krwi po zastosowaniu żelu jest znacznie niższe niż po tabletce – około 4-6% tego, co daje dawka doustna. Ale jeśli dodasz do tego pełną tabletkę ibuprofenu lub diklofenaku, sumujesz działanie obu postaci. Twój żołądek, nerki i wątroba nie rozróżniają, skąd pochodzi lek – reagują na całkowitą ilość substancji w organizmie. A błona śluzowa żołądka jest szczególnie wrażliwa na NLPZ.
Co tak naprawdę grozi Twojemu żołądkowi?
Niesteroidowe leki przeciwzapalne mają jedną wspólną cechę, która czyni je skutecznymi przeciwbólowo – hamują enzymy odpowiedzialne za produkcję prostaglandyn. Problem w tym, że te same prostaglandyny chronią błonę śluzową żołądka przed działaniem kwasu solnego. Kiedy ich poziom spada, żołądek staje się bezbronny. Pojedyncza tabletka raz na jakiś czas to dla większości osób żaden problem. Ale regularne łączenie żelu z tabletką przez kilka dni może doprowadzić do podrażnienia, nadżerek, a w skrajnych przypadkach nawet do krwawienia z przewodu pokarmowego.
Szczególnie powinny uważać osoby, które już mają wrażliwy żołądek, przyjmują leki rozrzedzające krew lub są w starszym wieku. Jeśli po kilku dniach stosowania żelu i tabletek jednocześnie zauważysz ból brzucha, zgagę, nudności lub ciemne stolce – to sygnał alarmowy. Nie ignoruj tych objawów.
Kiedy lepiej odpuścić i wybrać tylko jedną opcję?
Spokojnie, nie chodzi o to, żebyś w ogóle nie łączył różnych form leczenia bólu. Chodzi o świadome wybory. Jeśli ból jest miejscowy – skręcona kostka, naciągnięty mięsień, bolące kolano – żel taki jak DICLOZIAJA czy VOLTAREN MAX może w zupełności wystarczyć. Diklofenak działa dokładnie tam, gdzie go potrzebujesz, a obciążenie dla reszty organizmu jest minimalne. Sięgaj po tabletkę IBUPROM MAX SPRINT wtedy, gdy ból jest bardziej rozlany – migrena, bóle menstruacyjne, gorączka przy przeziębieniu.
Jeśli jednak czujesz, że sam żel nie wystarcza i musisz dołożyć tabletkę, zrób to z głową. Nie stosuj dwóch różnych NLPZ jednocześnie – czyli nie łącz żelu z diklofenakiem z tabletką ibuprofenu. To jak branie dwóch leków o tym samym działaniu, tylko pod różnymi nazwami. Zamiast tego porozmawiaj z farmaceutą lub lekarzem o innych opcjach – może paracetamol będzie lepszym uzupełnieniem, bo działa innym mechanizmem i nie obciąża tak bardzo żołądka.
Jak bezpiecznie korzystać z domowej apteczki przeciwbólowej?
Warto przyjąć prostą zasadę: jedna substancja czynna na raz. Jeśli wcierasz żel z diklofenakiem, nie bierz w tym czasie tabletek z diklofenakiem ani ibuprofenem. Sprawdź skład leków, które masz w domu – nazwy handlowe mogą być różne, ale substancja czynna ta sama. VOLTAREN MAX i DICLOZIAJA to diklofenak, IBUPROM MAX SPRINT to ibuprofen. Zapisz sobie to gdzieś lub zrób zdjęcie opakowań – przyda się przy następnej wizycie w aptece.
Pamiętaj też o czasie stosowania. Żele przeciwbólowe nie są przeznaczone do wielotygodniowego używania – producenci zalecają maksymalnie 14 dni przy urazach i do 3-4 tygodni przy zwyrodnieniach stawów. Jeśli ból nie ustępuje po tygodniu, to znak, że potrzebujesz konsultacji z lekarzem, a nie kolejnej warstwy żelu i następnej tabletki.
Podsumowanie
Teraz wiesz, że żel przeciwbólowy to nie tylko "coś na wierzch" – substancja czynna naprawdę wchłania się do organizmu i działa ogólnoustrojowo. Łączenie żelu z tabletką o podobnym składzie to podwójna dawka leku, która obciąża Twój żołądek, nerki i wątrobę. Pamiętaj, żeby wybierać jedną formę leku na raz i nie mieszać różnych NLPZ ze sobą. Jeśli sam żel nie wystarcza, zapytaj farmaceutę o bezpieczne alternatywy zamiast sięgać automatycznie po tabletkę z szafki.
Ten artykuł powstał w ramach akcji Bezpieczne Leki, która ma na celu poszerzać wiedzę Pacjentów w temacie bezpieczeństwa stosowania leków. Organizatorem akcji jest portal Leki.pl. Więcej informacji na www.BezpieczneLeki.pl.
Bibliografia
• VOLTAREN MAX – Charakterystyka Produktu Leczniczego
• IBUPROM MAX SPRINT – Charakterystyka Produktu Leczniczego
• DICLOZIAJA – Charakterystyka Produktu Leczniczego
